گچ یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که از دیرباز در ساخت و ساز به کار رفته است. این ماده ساختمانی به دلیل چسبندگی بالا، سرعت اجرای مناسب و انعطاف‌پذیری، برای پوشش دیوارها و سقف‌ها، ساخت المان‌های دکوراتیو و حتی مجسمه‌سازی استفاده می‌شود. گچ ساختمانی انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و برای مصارف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله، ضمن بررسی انواع گچ ساختمانی، ویژگی‌ها و کاربردهای آن‌ها را به طور مفصل بررسی خواهیم کرد.
برای تولید گچ، ابتدا سنگ گچ از معادن استخراج شده و سپس تحت فرآیند پخت در کوره‌های مخصوص قرار می‌گیرد. در این مرحله، سنگ گچ حرارت دیده و آب تبلور خود را از دست می‌دهد. پس از این فرآیند، سنگ گچ تبدیل به پودر گچ می‌شود که آن را آسیاب کرده و در مراحل مختلف، الک یا سرند می‌کنند. هرچه گچ بیشتر الک شود، ذرات آن ریزتر شده و کیفیت آن برای مصارف حساس‌تر، بالاتر خواهد بود.
میزان سرند شدن گچ و افزودنی‌هایی که به آن اضافه می‌شود، منجر به تولید انواع مختلفی از گچ با ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوت می‌گردد. در ادامه به بررسی این انواع و مشخصات هر یک خواهیم پرداخت.
گچ سفید، که به آن گچ روکار نیز گفته می‌شود، رایج‌ترین نوع گچ ساختمانی است که برای نازک‌کاری و سفیدکاری سطوح داخلی ساختمان استفاده می‌شود. این گچ رنگی کاملاً سفید، چسبندگی بالا و سطحی صاف و یکدست دارد. به دلیل دانه‌بندی ریز، گچ سفید برای پرداخت‌کاری سطوح بسیار مناسب است و نیازی به زیرسازی ندارد.
گچ میکرونیزه نوعی گچ ساختمانی با دانه‌بندی بسیار ریز (کمتر از 175 میکرون) است. این گچ از کیفیت بالایی برخوردار بوده و در صنایعی مانند مجسمه‌سازی، قالب‌گیری و ساخت گچ‌های پلیمری استفاده می‌شود. علاوه بر این، گچ میکرونیزه در سفیدکاری دیوارها و سقف‌ها نیز کاربرد گسترده‌ای دارد.
گچ ساتن یکی از انواع گچ مقاوم است که در برابر خراشیدگی، ضربه و رطوبت از مقاومت خوبی برخوردار است. این گچ از ترکیب گچ معمولی با پرلیت و افزودنی‌های خاص به دست می‌آید. از گچ ساتن می‌توان برای پوشش نهایی سطوح داخلی استفاده کرد، زیرا سطحی صاف، صیقلی و قابل شستشو ایجاد می‌کند.
گچ پاششی نوعی گچ خاص است که برای اجرا با دستگاه گچ‌پاش طراحی شده است. این نوع گچ به راحتی و بدون نیاز به زیرسازی روی سطوح مختلف اجرا می‌شود و پوششی یکنواخت و مقاوم ایجاد می‌کند. گچ پاششی مزایای متعددی مانند صرفه‌جویی در زمان، مقاومت بالا و تطبیق با شرایط آب و هوایی مختلف دارد.
گچ عاج دارای دانه‌بندی بسیار ریز و نرمی خاصی است و در مقایسه با گچ معمولی دیرگیرتر است. این ویژگی باعث شده که از گچ عاج در کارهای ظریف مانند مجسمه‌سازی، کشته‌کشی و ساخت قطعات پیش‌ساخته گچی استفاده شود. همچنین این نوع گچ در تولید رنگ‌های لعابی نیز کاربرد دارد.
گچ سیوا یک نوع گچ ترکیبی است که هم به صورت دستی و هم به صورت پاششی قابل اجراست. این گچ از ترکیب گچ میکرونیزه با مواد افزودنی تولید شده و دارای مقاومت بالایی در برابر حرارت، صدا و رطوبت است. از گچ سیوا می‌توان به عنوان لایه‌ی زیرکار روی انواع سطوح مانند بتن، سیمان و آجر استفاده کرد. همچنین سطح آن قابلیت پوشش‌دهی با رنگ، گچ ساتن و سایر متریال‌های دکوراتیو را دارد.
گچ گیپتون یکی از مقاوم‌ترین انواع گچ ساختمانی است که زمان گیرش بالایی دارد و چسبندگی فوق‌العاده‌ای روی سطوح مختلف مانند بتن، آجر و بلوک‌های سیمانی دارد. این نوع گچ به ویژه در مناطقی که جذب آب بالایی دارند، عملکرد بهتری نسبت به سایر گچ‌ها دارد و از ترک خوردن لایه‌های نهایی جلوگیری می‌کند.
گچ ژیپس از نوعی سولفات کلسیم بلوری تهیه شده و رنگ سفیدی دارد. این گچ معمولاً در گچ‌بری، قالب‌گیری و تولید گچ‌های مخصوص نازک‌کاری استفاده می‌شود. برای تشخیص کیفیت گچ ژیپس، می‌توان به سفیدی و نرمی آن دقت کرد.
گچ پلیمری نوعی گچ سبک است که در ترکیب آن از افزودنی‌های پلیمری، آهک هیدراته و پرلیت استفاده می‌شود. این گچ علاوه بر سبک بودن، زمان گیرش بالایی دارد و عایق مناسبی در برابر حرارت و صوت است. از گچ پلیمری می‌توان در گچ‌کاری داخلی و خارجی ساختمان استفاده کرد.
گچ خاک، که به آن گچ معمولی یا گچ زیرکار نیز گفته می‌شود، ترکیبی از گچ و خاک رس است که برای اجرای لایه‌ی زیرین گچ‌کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گچ چسبندگی خوبی به سطوح ساختمانی دارد اما کیفیت پایین‌تری نسبت به گچ سفید دارد و برای لایه‌ی نهایی نیاز به پوشش با گچ سفید یا سایر گچ‌های روکار دارد.
گچ مرمر نوعی گچ خاص است که مقاومت بسیار بالایی در برابر رطوبت دارد. این گچ فاقد آب مولکولی بوده و به همین دلیل، پیش از استفاده با محلول‌های خاصی ترکیب می‌شود. از گچ مرمر به دلیل سختی و دیرگیری بالا می‌توان در نمای بیرونی ساختمان نیز استفاده کرد.
گچ های ساختمانی عموماً رنگی بین سفید، کرم و خاکستری دارند. اما گچ رنگی از ترکیب پودر های رنگی مخصوص با گچ معمولی به دست می‌آید. از این نوع گچ برای ساخت دکور های تزئینی، گچ تحریر و حتی پوشش‌های دکوراتیو داخلی استفاده می‌شود.
گچ ساختمانی یکی از مصالح اصلی در صنعت ساختمان است که بسته به نوع کاربری، در مدل های مختلفی تولید و استفاده می‌شود. برخی از انواع گچ برای زیرسازی مناسب هستند، در حالی که برخی دیگر مانند گچ سفید و گچ ساتن برای لایه ی نهایی کاربرد دارند. همچنین، گچ های پلیمری و پاششی مزایای زیادی مانند سبک بودن، سرعت اجرای بالا و مقاومت زیاد دارند که باعث شده در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار بگیرند. با شناخت انواع گچ ساختمانی، می‌توان بهترین گزینه را متناسب با نیاز هر پروژه انتخاب کرد. انتخاب گچ مناسب تأثیر زیادی در کیفیت نهایی کار و دوام سازه دارد. بنابراین، شناخت ویژگی های هر نوع گچ و کاربرد های آن می‌تواند به اجرای بهتر پروژه های ساختمانی کمک کند.
